Paddenstoelen kweken op stammetjes

Onlangs zijn we met een groepje enthousiaste vrijwilligers begonnen aan een bijzonder nieuw avontuur: het kweken van paddenstoelen op houten stammen. Dit initiatief is ontstaan vanuit de wens om nog meer uit onze lokale bodem te halen en de biodiversiteit op de Goudsche Stadsakker verder te versterken. De werkzaamheden vonden plaats op het prachtige, groene terrein van de Goudsche Stadsakker — een inspirerend initiatief dat eind 2023 werd opgezet en sindsdien is uitgegroeid tot een bloeiend stuk gemeenschapsgroen. Inmiddels voorziet de akker al twee jaar lang honderden monden van gezonde, onbespoten en lokaal geteelde producten, rechtstreeks van het land.

In onze voortdurende zoektocht naar duurzame uitbreiding en diversificatie van het aanbod, ontstond het idee om ook paddenstoelen aan de wekelijkse groentepakketten toe te voegen. Paddenstoelen zijn niet alleen voedzaam en smaakvol, maar ook bijzonder efficiënt te kweken met natuurlijke reststromen. En wat is er mooier dan paddenstoelen laten groeien op hout dat afkomstig is van onze eigen knotwilgen, die jaarlijks gesnoeid moeten worden? Zo blijft alles binnen de kringloop van de Stadsakker.

De Stadsakker wordt namelijk omzoomd door een fraaie rij knotwilgen, die niet alleen bijdragen aan de biodiversiteit en het landschap, maar ook een waardevolle bron van hout opleveren. Dit hout, dat anders wellicht versnipperd of gecomposteerd zou worden, krijgt nu een tweede leven als voedingsbodem voor verschillende soorten eetbare paddenstoelen.

Voor dit project hebben we twee teams gevormd: Team Houthak en Team Mycelium. Team Houthak heeft zich over de eerste fase ontfermd en met veel zorg en precisie 25 stevige, rechte stammen van de geknotte wilgen geselecteerd en klaargemaakt. Deze stammen vormen de voedingsbodem van onze paddenstoelenkweek.

Daarna nam Team Mycelium het stokje over. Deze groep is aan de slag gegaan met het enten van de stammen. Dat betekent: honderden kleine gaatjes boren in het hout, waarin vervolgens zogenaamde “spawn plugs” zijn geslagen — kleine houten pluggen waarop het mycelium al heeft gegroeid. Deze spawn plugs zijn uiteraard geleverd door ons, De Zwam. Via deze pluggen zal het mycelium zich langzaam door het binnenste van de stam verspreiden en zo het hout koloniseren.

Om de openingen te beschermen tegen uitdroging en ongewenste micro-organismen, zijn de geboorde gaatjes zorgvuldig afgedicht met bijenwas. En ook hier kozen we voor een lokale en duurzame oplossing: de bijenwas is afkomstig uit de eigen bijenkasten van de Stadsakker. Een mooi voorbeeld van hoe verschillende elementen van deze ecologische plek elkaar versterken.

Na het enten zijn de stammen op een schaduwrijke, beschutte plek op het terrein geplaatst, waar het mycelium in alle rust door de stammetjes kan groeien. Geduld is hierbij essentieel, want het proces van kolonisatie duurt een aantal maanden. Als alles goed gaat, verwachten we in het najaar van volgend jaar de eerste paddenstoelen te kunnen oogsten.

Wat dit hele project zo bijzonder maakt, is dat we voornamelijk gebruik hebben gemaakt van bronnen die al op de Stadsakker aanwezig waren: wilgenhout, bijenwas, ruimte, kennis en natuurlijk een flinke dosis inzet van de vrijwilligers. Dit laat perfect zien waar de Stadsakker voor staat: lokaal, duurzaam, circulair en gedragen door de gemeenschap.

De prachtige foto's die dit proces hebben vastgelegd zijn gemaakt door Harry Kolenbrander, de vaste fotograaf van de Stadsakker. Dankzij zijn oog voor detail en gevoel voor sfeer is deze bijzondere samenwerking nu ook visueel mooi gedocumenteerd.

We kijken enorm uit naar de eerste oogst en hopen dat we hiermee een smakelijke en voedzame toevoeging kunnen doen aan de groentepakketten van onze leden — én weer een stap zetten richting een veerkrachtiger, zelfvoorzienender voedselsysteem.